Wat doe jij tegen ongewenst gedrag?

Werknemers moeten veilig en gezond kunnen werken, zegt de Arbowet. De Arbowet verplicht werkgevers daarom een overzicht te maken van alle risico's die in hun bedrijf kunnen voorkomen. Werken met gevaarlijke en brandbare stoffen bijvoorbeeld, of werken op grote hoogte. Dit heet een Risico-Inventarisatie en -Evaluatie, ofwel RI&E. Als die risico’s in kaart zijn gebracht moet er in een Plan van Aanpak worden beschreven welke maatregelen worden genomen. Niets nieuws toch?

RI&E ook voor ongewenst gedrag verplicht

Maar wist je dat dit ook geldt voor ongewenst gedrag als pesten, agressie of seksuele intimidatie? En dat je dus ook voor deze risico’s een RI&E moet hebben? Veel bedrijven blijken dit niet te weten en daar maakt het ministerie van SZW zich, terecht, grote zorgen over. ‘Meer dan de helft van de bedrijven, en dan heb ik het over de grotere organisaties van vijftig medewerkers of meer, hebben op dit punt [ongewenste gedrag, red] geen RI&E, laat staan dat ze daar beleid op hebben gemaakt, maatregelen voor hebben genomen of die evalueren,’ zegt Mark Kuipers, inspecteur-generaal SZW.
En dat terwijl de risico’s groot zijn en het om veel mensen gaat. De feiten liegen er niet om: ongewenst gedrag, zoals agressie, discriminatie, seksuele intimidatie en pesten, kan leiden tot stress. Hierdoor kunnen werknemers ziek worden en langdurig arbeidsongeschikt. Er zijn zelfs situaties bekend van mensen die zo gepest werden dat ze zelfmoord pleegden.

Ongewenst gedrag binnen de organsatie

Vooral ongewenst gedrag door collega’s heeft grote impact. In 2017 had 16% van alle werknemers ermee te maken. Dat zijn meer dan 1,2 miljoen mensen! Het gaat dan onder andere over pesten (8%) en seksuele intimidatie (2%). Pesten is een van de meest hardnekkige vormen van ongewenst gedrag, en komt in alle organisaties en bij alle opleidingsniveaus voor. En in diverse vormen en gradaties: van vernederende opmerkingen en voortdurende kritiek tot iemand isoleren en leugens over hem verspreiden. Ook seksuele intimidatie komt veel voor: uit onderzoek van TNO blijkt dat jaarlijks zeker 134.000 mensen last hebben van ongewenst seksueel gedrag van collega’s of hun leidinggevende.

Ongewenst gedrag buiten de organisatie

Maar ook ongewenst gedrag van derden kan veel impact hebben en leiden tot stress en burn out. Werknemers die direct contact hebben met klanten, cliënten, patiënten, leerlingen, ouders, omstanders of andere mensen kunnen te maken krijgen met verbale bedreiging, intimidatie, discriminatie en soms zelfs met fysiek geweld en vernieling. De heftigheid waarmee dit gepaard gaat, de voortdurende angst dat het (weer) kan gebeuren, de onmacht (vaak alleen al doordat de anderen met zo veel meer zijn) maken dat mensen zich niet veilig voelen op hun werk.

Zo pak je de risico's aan

Geen wonder dus dat de overheid de risico’s van ongewenst gedrag heel serieus neemt en alle bedrijven verplicht ook een beleid te ontwikkelen om deze risico’s zo veel mogelijk tegen te gaan en de gevolgen te beperken. In de RI&E breng je in kaart hoe groot het risico op ongewenste omgangsvormen is. In je plan van aanpak beschrijf je welke maatregelen je neemt om het risico te minimaliseren. Neem hierin de volgende punten mee:

Stel een gedragscode op. Maak de gedragscode ook intern bekend, zodat iedereen hiervan op de hoogte is.
Stel een vertrouwenspersoon aan binnen de organisatie
Stel een klachtenregeling op, zodat alle medewerkers weten hoe ze een klacht kunnen indienen en hoe deze wordt behandeld.
Geef voorlichting en maak iedereen duidelijk dat ongewenste omgangsvormen vele vormen kent.

Lopen je medewerkers ook nog het risico dat niet alleen hun collega’s maar ook derden zich ongewenst kunnen gedragen, zorg er dan voor dat zij goed getraind zijn om zo op agressief en ander grensoverschrijdende gedrag te reageren dat de situatie niet verder escaleert. Tijdens onze Ongewenst Gedrag trainingen leren medewerkers ongewenst gedrag ombuigen naar gewenst gedrag en hoe ze moeten omgaan met en handelen naar onveilige situaties.

Weten wat er in de wet staat?
>> Vind hier Artikel 3. uit het arbeidsomstandighedenbeleid.

Meer weten over wat wij voor je kunnen doen?

Wij helpen je hier graag bij. Met het maken van een RI&E en een plan van aanpak. En met het trainen van je medewerkers. Zo kun je bij ons terecht voor zowel basistraining als een omgaan met ongewenst gedrag herhalingstraining. Wil je meer weten over hoe wij je kunnen helpen met het opstellen van een RI&E? Vraag dan hieronder vrijblijvend een adviesgesprek aan.

vrijblijvend advies aanvragen

Individueel te volgen:

Lees meer

Weerstand tegen sociale veiligheid? 10 redenen ontkracht
In veel organisaties heerst nog steeds de gedachte dat sociale veiligheid vanzelfsprekend is of zelfs overdreven. "Daar moet je tegen kunnen" of "daar hebben wij geen budget voor". Deze uitspraken komen veel vaker voor dan we zouden willen. Maar sociale veiligheid is geen bijzaak. Het is essentieel voor het welzijn van medewerkers én een serieuze verplichting. De Arbowet stelt namelijk dat werkgevers verplicht zijn om een sociaal veilige werkomgeving te bieden. Maar waarom is er dan toch vaak weerstand om hier actief mee aan de slag te gaan? We ontkrachten de meest gehoorde redenen.
Microagressie op de werkvloer
Een opmerking met een glimlach. Een ‘grapje’ tussendoor. Een compliment dat geen compliment blijkt, of een vraag die aanvoelt als een oordeel. Microagressie is zelden grof of luid. Juist omdat het zo subtiel is, valt het vaak niet op en wordt het des te lastiger om er iets van te zeggen. Maar de impact? Die is er wel degelijk.
Oefenen in een crisisruimte: een veilige leeromgeving voor levensechte druk
In een crisissituatie kan elke seconde het verschil maken. Het vermogen om snel en doordacht te reageren, zonder paniek, is van cruciaal belang. Maar hoe weet je of jouw team echt voorbereid is op zo'n situatie? Het antwoord is simpel: door te oefenen. En niet zomaar oefenen, maar in een realistische, gecontroleerde omgeving. In een speciaal ingerichte crisisruimte kun je de druk ervaren die hoort bij een echte crisis. Dit maakt oefenen in een crisisruimte van onschatbare waarde. We delen hier 5 voordelen.
6 ontwikkelingen die invloed hebben op sociale veiligheid
Sociale veiligheid op de werkvloer is geen vast gegeven. De wereld verandert razendsnel en organisaties moeten meebewegen. Demografische ontwikkelingen, technologische innovaties en geopolitieke verschuivingen hebben allemaal impact op hoe we omgaan met veiligheid en welzijn op het werk. Welke trends spelen een rol en hoe kun je als organisatie hierop inspelen? We zetten een aantal ontwikkelingen kort en bondig voor jou op een rij!
Aanspreken op ongewenst gedrag: de rol van leidinggevenden
Een klant behandelt een medewerker denigrerend. Een leverancier zet op intimiderende wijze een collega onder druk. Of je receptionist krijgt ongevraagde ‘complimenten’ van een vaste bezoeker. Als leidinggevende heb je niet altijd invloed op het gedrag van derden, maar wél op hoe je hiermee omgaat. Hoe zorg je ervoor dat medewerkers zich veilig voelen op de werkvloer? En hoe grijp je in zonder de situatie te laten escaleren?
De-escalerend werken bij agressie: zo houd je de situatie onder controle
Agressie op de werkvloer komt vaker voor dan je denkt. Een klant die boos wordt omdat hij te lang moet wachten, een patiënt die gefrustreerd is over een behandeling, of een collega die zijn irritatie niet onder controle houdt. Vooral in sectoren als zorg (29,6%) en horeca (20%) krijgen medewerkers regelmatig te maken met ongewenst gedrag (NEA, 2023). Maar ook in andere sectoren zoals handel, onderwijs en bij de overheid ervaren werknemers ongewenst gedrag, variërend van frustratie-uitbarstingen tot verbale bedreigingen. Hoe ga je hiermee om zonder dat de situatie escaleert? Het antwoord ligt in de-escalerend handelen.
10 vormen van agressie op de werkvloer
Agressie op de werkvloer komt vaker voor dan je denkt. Een klant die scheldend de winkel verlaat, een collega die subtiel manipuleert of een leidinggevende die dreigt met ontslag als je niet doet wat hij wil; het zijn allemaal vormen van agressie. En niet alleen de vorm van agressie kan verschillen, maar ook de aard ervan. Daar kun je meer over lezen in ons artikel over frustratie agressie, witteboorden agressie en instrumentele agressie.
Hoe spreek je een collega aan op ongewenst gedrag?
Een veilige werkomgeving begint bij respectvol gedrag. Maar wat als een collega grensoverschrijdend of ongewenst gedrag vertoont? Denk aan kleinerende opmerkingen, ongepaste grappen, lastig gedrag of pesterijen. Veel mensen vinden het lastig om zoiets uit te spreken uit angst voor een negatieve reactie of het schaden van de werkrelatie. Het kan spannend zijn om dit gesprek aan te gaan. Toch is het belangrijk om het bespreekbaar te maken. Hoe pak je dit op een effectieve én respectvolle manier aan?
Test je kennis: crisismanagement
Een bedrijfscrisis kan vele vormen aannemen: van negatieve publiciteit, de productie die stilvalt tot brand in het bedrijfspand. Als er een crisis uitbreekt, kan goed crisismanagement een reddingsboei in nood zijn voor organisaties. Het hebben van een goed voorbereid crisismanagementteam kan het verschil betekenen tussen complete chaos en gecontroleerd reageren. Maar hoe goed is jouw kennis over crisismanagement? Weet je waarom een organisatie een crisismanagementteam zou moeten hebben, of hoe zo'n team samenwerkt met een BHV-team?