Weerstand tegen sociale veiligheid? 10 redenen ontkracht
In veel organisaties heerst nog steeds de gedachte dat sociale veiligheid vanzelfsprekend is of zelfs overdreven. "Daar moet je tegen kunnen" of "daar hebben wij geen budget voor". Deze uitspraken komen veel vaker voor dan we zouden willen. Maar sociale veiligheid is geen bijzaak. Het is essentieel voor het welzijn van medewerkers én een serieuze verplichting. De Arbowet stelt namelijk dat werkgevers verplicht zijn om een sociaal veilige werkomgeving te bieden. Maar waarom is er dan toch vaak weerstand om hier actief mee aan de slag te gaan? We ontkrachten de meest gehoorde redenen.
1. "We hebben daar geen budget voor"
De kosten van investeren in sociale veiligheid zijn niet altijd direct zichtbaar, maar de gevolgen van het niet aanpakken kunnen enorm zijn. Verzuim door stress of psychosociale klachten kan oplopen tot honderden euro’s per dag. Bovendien leidt een ongezonde werkcultuur tot verhoogde uitstroom van medewerkers en verlies van productiviteit. Een preventieve investering in sociale veiligheid, zoals trainingen of duidelijke gedragscode, betaalt zich dus terug.
Kortom: geen budget hebben is vaak een kwestie van prioriteiten. De kosten van niets doen zijn uiteindelijk veel hoger.
2. "Sociale veiligheid is iets voor HR, daar hoef ik me als leidinggevende niet mee bezig te houden"
Sociale veiligheid is een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Leidinggevenden spelen een serieuze rol in het creëren van een veilige werkomgeving. Zij bepalen de cultuur binnen het team, signaleren ongewenst gedrag en bieden een veilige plek om situaties bespreekbaar te maken. Als leidinggevenden zich afzijdig houden, verandert er niets.
Kortom: sociale veiligheid is niet alleen van HR, het is actief leiderschap. Leidinggevenden kunnen het verschil maken.
3. "Tot nu toe gaat het toch prima?"
Geen klachten betekent niet dat er geen problemen zijn. Veel medewerkers durven geen melding te maken uit angst voor repercussies, schaamte, of omdat ze het idee hebben dat het toch geen zin heeft. Een schijnbaar probleemloos team kan in werkelijkheid barsten vertonen. En als je daar niets aan doet, worden die barsten steeds groter totdat de situatie uiteindelijk escaleert.
Kortom: stilte is geen bewijs van veiligheid. Actief beleid is noodzakelijk om signalen van ongewenst gedrag aan het oppervlak te krijgen.
4. "Een beetje plagen hoort erbij, dat moet je kunnen hebben"
Wat voor de één onschuldig lijkt, kan voor de ander pijnlijk of zelfs schadelijk zijn. Grensoverschrijdend gedrag begint vaak subtiel en wordt soms als 'onschuldig plagen' afgedaan. Dit vergroot de kans dat het gedrag escaleert en steeds ernstiger wordt.
Kortom: sociale veiligheid gaat niet om wat wordt bedoeld, maar om hoe gedrag wordt ervaren. Wat voor de één geen probleem is, kan voor de ander een grote impact hebben.
5. "Hier moet je gewoon tegen een stootje kunnen"
In sommige werkculturen wordt er van medewerkers verwacht dat ze zich maar moeten wapenen tegen alles wat op hun pad komt. Zo'n harde cultuur is echter op termijn onhoudbaar. Medewerkers verwachten tegenwoordig meer respect en een veilige werkplek. Bedrijven die niet mee veranderen, krijgen te maken met uitstroom, reputatieschade en juridische risico’s.
Kortom: organisaties die toekomstbestendig willen blijven, bouwen aan een cultuur van respect en veiligheid. Dit is niet optioneel, maar noodzakelijk voor het behoud van talent en de reputatie.
6. "Zo doen we dat hier al jaren. Iedereen weet dat het niet kwaad bedoeld is"
Veranderende normen in de samenleving vragen om een aanpassing van gedrag. Het 'zo doen we dat hier' van vroeger is geen excuus om gedrag te blijven tolereren dat anderen schaadt. Medewerkers veranderen, en nieuwe medewerkers kunnen zich niet altijd veilig voelen bij oude normen die misschien niet meer passen.
Kortom: gewoonten uit het verleden zijn geen vrijbrief voor toekomstig gedrag. Wat vroeger werkte, hoeft nu niet meer te werken, of sterker nog: kan nu tegen je werken.
7. "Als we dit bespreekbaar maken, krijgen we straks alleen maar zeurende medewerkers"
Integendeel, door sociale veiligheid bespreekbaar te maken, creëer je juist vertrouwen en verbondenheid. Medewerkers voelen zich eerder betrokken en loyaal als ze weten dat jij als werkgever hun welzijn serieus neemt. Ze gaan zich daardoor niet 'zeurend' gedragen, maar zijn juist productiever en gemotiveerder.
Kortom: medewerkers die zich gehoord voelen, zijn juist meer gemotiveerd en betrokken bij hun werk.
8. "Sociale veiligheid? Dat is toch alleen belangrijk in scholen of zorginstellingen?"
Ongewenst gedrag en intimidatie komen voor in elke sector. Of je nu in de bouw werkt, in een kantooromgeving of in de zorg: sociale veiligheid is overal relevant. Waar mensen samenwerken, is respect en veiligheid nodig.
Kortom: sociale veiligheid is niet sector-gebonden. Het is essentieel in elke organisatie, ongeacht het type werk.
9. "Wij zijn een productiebedrijf, hier draait het om output, niet om gevoel"
Ongewenste gedragingen en een onveilige werkcultuur ondermijnen de productiviteit. Stress, angst en conflicten leiden tot fouten, verminderde motivatie en kwaliteitsverlies. Een gezonde werkvloer zorgt voor betere prestaties. Dus wil jij productie draaien? Zorg dan voor een veilige omgeving voor je medewerkers!
Kortom: sociale veiligheid is direct verbonden met bedrijfsresultaten. Een veilige werkplek leidt tot betere prestaties.
10. "Als we hier aandacht aan geven, lijkt het alsof er nu al iets mis is"
Die gedachten begrijpen we, maar niets doen is veel riskanter. Door nu aandacht te besteden aan sociale veiligheid laat je zien dat je verantwoordelijkheid neemt en vooruitdenkt. Het getuigt van kracht, niet van zwakte, om een sociaal veilige werkplek te creëren.
Kortom: proactief werken aan veiligheid straalt vertrouwen en professionaliteit uit. Het toont je commitment aan de gezondheid en het welzijn van je medewerkers.
Weerbaarheid oefenen in een veilige omgeving
Praten over sociale veiligheid is goed. Maar oefenen? Dat is pas écht krachtig. Want pas als je het zelf ervaart, weet je wat werkt. Daarom zijn onze trainingen geen toneelstukjes, maar levensechte situaties: met een trainingsacteur in de hoofdrol.
Zo'n acteur zet precies die lastige situatie neer waar je anders van schrikt. En dan mag jij reageren. Onder druk, maar zonder echte gevolgen. De scène pauzeren? Kan. Feedback tussendoor? Zeker. Fouten maken? Graag zelfs. Want juist in die veilige oefenomgeving groei je.
En dat zie je terug. Medewerkers die dit gedaan hebben, staan steviger in hun schoenen. Ze weten hoe ze hun grenzen bewaken, spanning verminderen en met zelfvertrouwen reageren. Omdat ze het niet alleen wéten, maar hebben gevoeld wat werkt.
De kosten van investeren in sociale veiligheid zijn niet altijd direct zichtbaar, maar de gevolgen van het niet aanpakken kunnen enorm zijn. Verzuim door stress of psychosociale klachten kan oplopen tot honderden euro’s per dag. Bovendien leidt een ongezonde werkcultuur tot verhoogde uitstroom van medewerkers en verlies van productiviteit. Een preventieve investering in sociale veiligheid, zoals trainingen of duidelijke gedragscode, betaalt zich dus terug.
Kortom: geen budget hebben is vaak een kwestie van prioriteiten. De kosten van niets doen zijn uiteindelijk veel hoger.
2. "Sociale veiligheid is iets voor HR, daar hoef ik me als leidinggevende niet mee bezig te houden"
Sociale veiligheid is een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Leidinggevenden spelen een serieuze rol in het creëren van een veilige werkomgeving. Zij bepalen de cultuur binnen het team, signaleren ongewenst gedrag en bieden een veilige plek om situaties bespreekbaar te maken. Als leidinggevenden zich afzijdig houden, verandert er niets.
Kortom: sociale veiligheid is niet alleen van HR, het is actief leiderschap. Leidinggevenden kunnen het verschil maken.
3. "Tot nu toe gaat het toch prima?"
Geen klachten betekent niet dat er geen problemen zijn. Veel medewerkers durven geen melding te maken uit angst voor repercussies, schaamte, of omdat ze het idee hebben dat het toch geen zin heeft. Een schijnbaar probleemloos team kan in werkelijkheid barsten vertonen. En als je daar niets aan doet, worden die barsten steeds groter totdat de situatie uiteindelijk escaleert.
Kortom: stilte is geen bewijs van veiligheid. Actief beleid is noodzakelijk om signalen van ongewenst gedrag aan het oppervlak te krijgen.
4. "Een beetje plagen hoort erbij, dat moet je kunnen hebben"
Wat voor de één onschuldig lijkt, kan voor de ander pijnlijk of zelfs schadelijk zijn. Grensoverschrijdend gedrag begint vaak subtiel en wordt soms als 'onschuldig plagen' afgedaan. Dit vergroot de kans dat het gedrag escaleert en steeds ernstiger wordt.
Kortom: sociale veiligheid gaat niet om wat wordt bedoeld, maar om hoe gedrag wordt ervaren. Wat voor de één geen probleem is, kan voor de ander een grote impact hebben.
5. "Hier moet je gewoon tegen een stootje kunnen"
In sommige werkculturen wordt er van medewerkers verwacht dat ze zich maar moeten wapenen tegen alles wat op hun pad komt. Zo'n harde cultuur is echter op termijn onhoudbaar. Medewerkers verwachten tegenwoordig meer respect en een veilige werkplek. Bedrijven die niet mee veranderen, krijgen te maken met uitstroom, reputatieschade en juridische risico’s.
Kortom: organisaties die toekomstbestendig willen blijven, bouwen aan een cultuur van respect en veiligheid. Dit is niet optioneel, maar noodzakelijk voor het behoud van talent en de reputatie.
6. "Zo doen we dat hier al jaren. Iedereen weet dat het niet kwaad bedoeld is"
Veranderende normen in de samenleving vragen om een aanpassing van gedrag. Het 'zo doen we dat hier' van vroeger is geen excuus om gedrag te blijven tolereren dat anderen schaadt. Medewerkers veranderen, en nieuwe medewerkers kunnen zich niet altijd veilig voelen bij oude normen die misschien niet meer passen.
Kortom: gewoonten uit het verleden zijn geen vrijbrief voor toekomstig gedrag. Wat vroeger werkte, hoeft nu niet meer te werken, of sterker nog: kan nu tegen je werken.
7. "Als we dit bespreekbaar maken, krijgen we straks alleen maar zeurende medewerkers"
Integendeel, door sociale veiligheid bespreekbaar te maken, creëer je juist vertrouwen en verbondenheid. Medewerkers voelen zich eerder betrokken en loyaal als ze weten dat jij als werkgever hun welzijn serieus neemt. Ze gaan zich daardoor niet 'zeurend' gedragen, maar zijn juist productiever en gemotiveerder.
Kortom: medewerkers die zich gehoord voelen, zijn juist meer gemotiveerd en betrokken bij hun werk.
8. "Sociale veiligheid? Dat is toch alleen belangrijk in scholen of zorginstellingen?"
Ongewenst gedrag en intimidatie komen voor in elke sector. Of je nu in de bouw werkt, in een kantooromgeving of in de zorg: sociale veiligheid is overal relevant. Waar mensen samenwerken, is respect en veiligheid nodig.
Kortom: sociale veiligheid is niet sector-gebonden. Het is essentieel in elke organisatie, ongeacht het type werk.
9. "Wij zijn een productiebedrijf, hier draait het om output, niet om gevoel"
Ongewenste gedragingen en een onveilige werkcultuur ondermijnen de productiviteit. Stress, angst en conflicten leiden tot fouten, verminderde motivatie en kwaliteitsverlies. Een gezonde werkvloer zorgt voor betere prestaties. Dus wil jij productie draaien? Zorg dan voor een veilige omgeving voor je medewerkers!
Kortom: sociale veiligheid is direct verbonden met bedrijfsresultaten. Een veilige werkplek leidt tot betere prestaties.
10. "Als we hier aandacht aan geven, lijkt het alsof er nu al iets mis is"
Die gedachten begrijpen we, maar niets doen is veel riskanter. Door nu aandacht te besteden aan sociale veiligheid laat je zien dat je verantwoordelijkheid neemt en vooruitdenkt. Het getuigt van kracht, niet van zwakte, om een sociaal veilige werkplek te creëren.
Kortom: proactief werken aan veiligheid straalt vertrouwen en professionaliteit uit. Het toont je commitment aan de gezondheid en het welzijn van je medewerkers.
Weerbaarheid oefenen in een veilige omgeving
Praten over sociale veiligheid is goed. Maar oefenen? Dat is pas écht krachtig. Want pas als je het zelf ervaart, weet je wat werkt. Daarom zijn onze trainingen geen toneelstukjes, maar levensechte situaties: met een trainingsacteur in de hoofdrol.
Zo'n acteur zet precies die lastige situatie neer waar je anders van schrikt. En dan mag jij reageren. Onder druk, maar zonder echte gevolgen. De scène pauzeren? Kan. Feedback tussendoor? Zeker. Fouten maken? Graag zelfs. Want juist in die veilige oefenomgeving groei je.
En dat zie je terug. Medewerkers die dit gedaan hebben, staan steviger in hun schoenen. Ze weten hoe ze hun grenzen bewaken, spanning verminderen en met zelfvertrouwen reageren. Omdat ze het niet alleen wéten, maar hebben gevoeld wat werkt.
Lees meer
-
Microagressie op de werkvloerEen opmerking met een glimlach. Een ‘grapje’ tussendoor. Een compliment dat geen compliment blijkt, of een vraag die aanvoelt als een oordeel. Microagressie is zelden grof of luid. Juist omdat het zo subtiel is, valt het vaak niet op en wordt het des te lastiger om er iets van te zeggen. Maar de impact? Die is er wel degelijk. -
Oefenen in een crisisruimte: een veilige leeromgeving voor levensechte drukIn een crisissituatie kan elke seconde het verschil maken. Het vermogen om snel en doordacht te reageren, zonder paniek, is van cruciaal belang. Maar hoe weet je of jouw team echt voorbereid is op zo'n situatie? Het antwoord is simpel: door te oefenen. En niet zomaar oefenen, maar in een realistische, gecontroleerde omgeving. In een speciaal ingerichte crisisruimte kun je de druk ervaren die hoort bij een echte crisis. Dit maakt oefenen in een crisisruimte van onschatbare waarde. We delen hier 5 voordelen. -
6 ontwikkelingen die invloed hebben op sociale veiligheidSociale veiligheid op de werkvloer is geen vast gegeven. De wereld verandert razendsnel en organisaties moeten meebewegen. Demografische ontwikkelingen, technologische innovaties en geopolitieke verschuivingen hebben allemaal impact op hoe we omgaan met veiligheid en welzijn op het werk. Welke trends spelen een rol en hoe kun je als organisatie hierop inspelen? We zetten een aantal ontwikkelingen kort en bondig voor jou op een rij! -
Aanspreken op ongewenst gedrag: de rol van leidinggevendenEen klant behandelt een medewerker denigrerend. Een leverancier zet op intimiderende wijze een collega onder druk. Of je receptionist krijgt ongevraagde ‘complimenten’ van een vaste bezoeker. Als leidinggevende heb je niet altijd invloed op het gedrag van derden, maar wél op hoe je hiermee omgaat. Hoe zorg je ervoor dat medewerkers zich veilig voelen op de werkvloer? En hoe grijp je in zonder de situatie te laten escaleren? -
De-escalerend werken bij agressie: zo houd je de situatie onder controleAgressie op de werkvloer komt vaker voor dan je denkt. Een klant die boos wordt omdat hij te lang moet wachten, een patiënt die gefrustreerd is over een behandeling, of een collega die zijn irritatie niet onder controle houdt. Vooral in sectoren als zorg (29,6%) en horeca (20%) krijgen medewerkers regelmatig te maken met ongewenst gedrag (NEA, 2023). Maar ook in andere sectoren zoals handel, onderwijs en bij de overheid ervaren werknemers ongewenst gedrag, variërend van frustratie-uitbarstingen tot verbale bedreigingen. Hoe ga je hiermee om zonder dat de situatie escaleert? Het antwoord ligt in de-escalerend handelen. -
10 vormen van agressie op de werkvloerAgressie op de werkvloer komt vaker voor dan je denkt. Een klant die scheldend de winkel verlaat, een collega die subtiel manipuleert of een leidinggevende die dreigt met ontslag als je niet doet wat hij wil; het zijn allemaal vormen van agressie. En niet alleen de vorm van agressie kan verschillen, maar ook de aard ervan. Daar kun je meer over lezen in ons artikel over frustratie agressie, witteboorden agressie en instrumentele agressie.
-
Hoe spreek je een collega aan op ongewenst gedrag?Een veilige werkomgeving begint bij respectvol gedrag. Maar wat als een collega grensoverschrijdend of ongewenst gedrag vertoont? Denk aan kleinerende opmerkingen, ongepaste grappen, lastig gedrag of pesterijen. Veel mensen vinden het lastig om zoiets uit te spreken uit angst voor een negatieve reactie of het schaden van de werkrelatie. Het kan spannend zijn om dit gesprek aan te gaan. Toch is het belangrijk om het bespreekbaar te maken. Hoe pak je dit op een effectieve én respectvolle manier aan? -
Test je kennis: crisismanagementEen bedrijfscrisis kan vele vormen aannemen: van negatieve publiciteit, de productie die stilvalt tot brand in het bedrijfspand. Als er een crisis uitbreekt, kan goed crisismanagement een reddingsboei in nood zijn voor organisaties. Het hebben van een goed voorbereid crisismanagementteam kan het verschil betekenen tussen complete chaos en gecontroleerd reageren. Maar hoe goed is jouw kennis over crisismanagement? Weet je waarom een organisatie een crisismanagementteam zou moeten hebben, of hoe zo'n team samenwerkt met een BHV-team? -
De meerwaarde van oefenen met een trainingsacteur tijdens een cursusIn veel beroepen krijgen mensen te maken met (seksueel)grensoverschrijdend gedrag, ongewenst gedrag of agressie. Van zorgprofessionals en receptionisten tot klantenservicemedewerkers of onderwijzers. Het volgen van een training kan helpen om te leren hiermee om te gaan. De impact van zo’n training is nog groter met de inzet van een professionele trainingsacteur. Maar waarom is dat nou zo waardevol? Wij leggen het je uit!
