De integriteitsdriehoek: Een hulpmiddel tegen ongewenst gedrag

Let op: Ongewenst gedrag is niet altijd te voorkomen, hoe je er het beste mee om kan gaan kun je leren in een cursus Omgaan met ongewenst gedrag.

 

De integriteitsdriehoek, is een model dat inzicht geeft in de context die bijdraagt aan ongewenst gedrag binnen organisaties. Dit model is ontwikkeld door criminoloog Donald Cressey en wordt veel toegepast in de bedrijfswereld om problemen zoals wangedrag, fraude en ethische overtredingen te minimaliseren. De drie hoekpunten van de integriteitsdriehoek zijn:
Deze drie factoren vormen samen de beweegredenen waarom mensen overgaan tot ongewenst gedrag. Door inzicht te krijgen in deze factoren is het mogelijk om de risico’s in te schatten binnen een organisatie én om preventieve maatregelen te treffen.


 

1. Gelegenheid: Gelegenheid ontstaat wanneer er een gebrek aan toezicht is of wanneer er een cultuur heerst waarin ongewenst gedrag niet wordt aangepakt. Dit kan ervoor zorgen dat mensen denken dat ze agressief kunnen handelen, intimideren of discrimineren zonder gevolgen. 

Een voorbeeld hiervan is een werknemer die herhaaldelijk seksueel getinte opmerkingen maakt omdat er geen duidelijke grenzen zijn gesteld en er geen consequenties volgen.

Het aanpakken van gelegenheid vereist duidelijke gedragsregels en een cultuur waarin ongewenst gedrag niet wordt getolereerd. Dit kan bereikt worden door het instellen van gedragscodes, training over omgaan met ongewenst gedrag, en door meldings- en klachtenprocedures te ontwikkelen. Leidinggevenden moeten actief toezicht houden en snel optreden wanneer er sprake is van ongewenst gedrag.

2. Motivatie of druk: Druk verwijst naar interne of externe factoren die iemand ertoe kunnen aanzetten ongewenst gedrag te vertonen. Dit kan bijvoorbeeld werkdruk, frustraties, gevoelens van uitsluiting, of spanningen in de privéomgeving zijn.

Een voorbeeld is een werknemer die onder zware stress staat en zijn frustratie afreageert op een collega in de vorm van verbaal geweld of pesten.

Om druk te verminderen, is het belangrijk dat organisaties aandacht hebben voor het welzijn van hun medewerkers. Door een open communicatiecultuur te stimuleren, werknemers te ondersteunen met stressmanagement-programma's, en te zorgen voor een evenwichtige werkbelasting, kan veel druk worden weggenomen. Lees ook onze Gids voor een sociale veilige werkplek.

3. Rationalisatie: Rationalisatie houdt in dat iemand zijn of haar ongewenste gedrag probeert goed te praten. Dit kan zijn door te zeggen dat "het een grapje was", "dat iedereen zo doet", of "dat de ander het uitlokte".

Bijvoorbeeld, een werknemer die collega’s pest, kan dit rationaliseren door te zeggen dat het slechts plagerijtjes zijn en dat "de anderen daar tegen moeten kunnen".

Om rationalisatie tegen te gaan, moeten organisaties ethische normen helder communiceren en zorgen dat iedereen begrijpt dat ongewenst gedrag, in welke vorm dan ook, niet wordt getolereerd. Het is belangrijk om medewerkers bewust te maken van de impact van hun gedrag op anderen. Dit kan bereikt worden door het organiseren van een training over respectvol omgaan met elkaar, en het bespreekbaar maken van ethische dilemma’s.

Ongewenst en grensoverschrijdend gedrag kan grote schade toebrengen aan zowel individuen als groepen. Het is daarom essentieel dat we samen verantwoordelijkheid nemen om een omgeving te creëren waarin iedereen zich veilig, gerespecteerd en gehoord voelt. Dit begint met bewustwording creëren, trainen, het opstellen van een helder beleid om ongewenst gedrag te voorkomen en hoe ermee om te gaan wanneer het toch voorkomt.

Tijdens de training 'Omgaan met ongewenst gedrag' leer je grensoverschrijdend gedrag herkennen en effectief je grenzen aan te geven. Door middel van praktijkgerichte oefeningen met een trainingsacteur, ontwikkel je de vaardigheden om dit gedrag zoveel mogelijke te voorkomen en leer je duidelijk en respectvol te communiceren, met behoud van goede werkrelaties.