Ongepaste opmerkingen op het werk? Zo ga je ermee om.

Wat als een collega tijdens de lunch op het werk zegt ‘Ja, die nieuwe heeft wel twee hele grote pluspunten.’ Zeg je er dan wat van? Uit onderzoek van Ipsos I&O (in opdracht van Rijksoverheid) onder 924 Nederlandse mannen bleek dat veel mannen wel iets van ongepast opmerkingen of gebaren naar vrouwen zouden willen zeggen, maar in veel gevallen doen ze het niet. Ze voelen een drempel, want: Wat zeg je op zo’n moment? En is het wel echt ongepast? De overheid is gestart met een campagne: 'Man, zeg er wat van!'. En wat ons betreft is die ook relevant voor op de werkvloer. Want mannen horen ongepaste opmerkingen vooral in het uitgaansleven (41%) en de werkomgeving (28%).

Wat is grensoverschrijdend?

Veel mannen uit het onderzoek zitten met de vraag ‘wat is grensoverschrijdend gedrag?’. Zo geeft 51% van de mannen aan dat ze op het moment dat ze ermee worden geconfronteerd wel iets willen zeggen, maar twijfelen of een opmerking of gedraging wel ernstig genoeg is. Een opmerking zoals hierboven wordt door de persoon die de opmerking maakt waarschijnlijk gezien als een grapje. Grenzen zijn echter niet voor iedereen gelijk. Wat voor één onschuldig kan zijn, kan de ander toch echt ongepast vinden. Twijfel je of een opmerking wel ongepast genoeg is om er iets van te zeggen? Probeer je dan eens te bedenken ‘Hoe zou ik het vinden als dit over mezelf zou gaan, of over iemand in mijn omgeving?’ Denk aan een broer, zus, moeder of vriendin. Dat is vaak een goede graadmeter.

Een opmerking of gedraging is grensoverschrijdend als deze jouw grens overgaat en je er niet oké bij voelt. Je voelt je ongemakkelijk of onveilig.

Wat vinden we dan ongepast?

De afgelopen maanden vroegen we ruim 1.500 Nederlanders om werksituaties te beoordelen op hoe gepast deze waren. We geven een aantal voorbeelden van situaties die als ongepast werden beoordeeld:

Twee collega's staan luidkeels te praten over de vermeende relatie tussen twee andere collega’s. Ze maken grapjes over de situatie, terwijl ze niet merken dat anderen meeluisteren. - 71% van de Nederlanders vond dit ongepast

Een leidinggevende zegt tijdens een teamoverleg: “Het is wel duidelijk wie hier blond is he?!”. Er is maar één blonde collega in het team. - 83% van de Nederlanders vond dit ongepast

Wil je zelf leren wat je gepast en ongepast vindt? Test waar jouw grenzen liggen. Na het invullen kun je ook zien hoe andere Nederlanders hierover dachten.

Stappenplan: zo handel je als iemand de grens over gaat

Of het nu gaat om roddelen, seksueel getinte opmerkingen of discriminatie; Iemand aanspreken bij ongewenst gedrag kan best lastig zijn. 31% van de Nederlandse mannen gaf aan het moeilijk te vinden, én 26% wist niet goed wat te zeggen (Ipsos I&O). En dat begrijpen we. Toch het is wel belangrijk: alleen zo zorgen we voor verandering in hoe er met elkaar wordt omgegaan. Daarmee draag je bij aan een veilig gevoel voor iedereen. Vaak ben je ook niet de enige die het ongepast vindt. Maar hoe pak je het nu aan? Hieronder vind je een handig stappenplan.

Stap 1
Check altijd eerst of de situatie veilig is. Voelt het niet veilig om er iets van te zeggen? Doe dan een melding bij je leidinggevende of maak een melding van ongewenst gedrag via het meldingsformulier van je organisatie.

Stap 2
Je kan op verschillende manieren laten zien dat je een opmerking of situatie ongepast vindt:

Stel een vraag

Je kan bijvoorbeeld aan de persoon die de grens overgaat een vraag stellen als: ‘Kun je dat eens uitleggen?’ of ‘Hoe zou je het vinden als iemand dat over jou zegt of dat bij jou doet?’. Of vraag aan de persoon wie het aangaat (als die persoon erbij is): ‘Hè, hoe voelt dit voor jou?’ of ‘Ben je oké?’.

Gebruik de ‘ik-boodschap’ en spreek iemand direct aan

Bijvoorbeeld "Ik voel me ongemakkelijk bij deze opmerking” of ‘Ik vind dit geen leuk grapje’ of ‘Dit vind ik niet oké.

Op een later moment de persoon aanspreken

Kon je op het moment zelf de woorden niet vinden? Of wil je iemand liever één-op-één feedback geven? Loop in dat geval later nog even naar iemand toe om te laten weten dat je de opmerking of het gedrag niet oké vond. Kies daarvoor een neutrale ruimte en een rustige plek. Zo kun je rustig elkaars verhaal aanhoren.

Tip! Worden er vaker ongepaste opmerkingen gemaakt en heb je er nog nooit iets van gezegd omdat je het lastig vindt? Denk dan nu alvast na over wat je zou kunnen doen of wat je zou kunnen zeggen. Zo wordt het makkelijker om te handelen.

Stap 3
Geef de ander ruimte om te reageren. Misschien is de ander zich niet bewust van wat zijn of haar gedrag met een ander doet. Luister naar wat de ander te zeggen heeft en maak afspraken voor de toekomst.

Stap 4
Is het gedrag gericht op een specifieke collega en zie je dat deze persoon geraakt is? Steun die persoon. Loop naar diegene toe en praat erover. Benoem dat het niet zijn/haar schuld is. Vraag of je iets voor diegene kan betekenen.

Stap 5
Worden er vaker opmerkingen gemaakt en helpt aanspreken niet? Of is iemand op een andere manier de grens over gegaan die echt onacceptabel is? Doe dan een melding bij een leidinggevende, via een meldingsformulier of bij de vertrouwenspersoon.

Campagne ‘Man, zeg er wat van!’

De Rijksoverheid startte, naar aanleiding van het onderzoek van Ipsos I&O, afgelopen week met de campagne ‘Man, zeg er wat van!’. Met deze campagne willen ze mannen motiveren om seksueel grensoverschrijdend gedrag tegen te gaan. Want daar vallen ook ongepaste grappen, gebaren of opmerkingen onder. Deze campagne is onderdeel van Nationaal Actieprogramma Aanpak seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld.

Als organisatie stappen zetten tegen ongewenst gedrag?

Bij Veiligheidstrainingen.nl helpen wij organisaties op sociaal veiligheidsgebied met trainingen en cursussen. We leren medewerkers kennis en vaardigheden aan om ongewenst gedrag effectief aan te pakken. Zo is het voor leidinggevenden en managers belangrijk dat ze weten hoe ze ongewenst gedrag vroegtijdig kunnen signaleren en effectief kunnen ingrijpen indien nodig. Medewerkers leren we ongewenst gedrag te de-escaleren. Dat doen we met professionele trainingsacteurs, zodat medewerkers ook in de praktijk kunnen en durven handelen.

Bekijk ons aanbod

Lees meer

Checklist sociale veiligheid: zo borg je een veilige werkvloer
Sociale veiligheid is net zo belangrijk als fysieke veiligheid. Werkgevers hebben een zorgplicht om medewerkers te beschermen tegen psychosociale arbeidsbelasting (PSA) zoals agressie, pesten, discriminatie en (seksuele) intimidatie. Dat volgt uit artikel 7:658 BW (zorgplicht werkgever) en de Arbowet, die organisaties verplicht beleid te voeren om PSA te voorkomen of te beperken. Met onze praktische checklist geef je sociale veiligheid een vaste plek in beleid én dagelijks gedrag.
Meldingsformulier ongewenst gedrag: zorg voor een veilige werkomgeving
Iedere organisatie is wettelijk verplicht om te zorgen voor een veilige en gezonde werkomgeving (artikel 7:658 BW). Dat geldt niet alleen voor fysieke veiligheid, maar ook voor sociale veiligheid. Ongewenst gedrag op de werkvloer, zoals intimidatie, pesten of agressie, kan de sfeer flink beïnvloeden, het werkplezier verminderen én de gezondheid schaden. Om incidenten te signaleren en structureel aan te pakken, is een meldingsformulier ongewenst gedrag een krachtig hulpmiddel.
Witteboordenagressie: subtiele agressie op de werkvloer herkennen en aanpakken
Agressie op de werkvloer is steeds vaker een realiteit, maar niet altijd in de vorm van schreeuwen of fysiek geweld. Een van de meest onderbelichte vormen is witteboordenagressie. Deze subtiele, manipulatieve agressie kan een enorme impact hebben op medewerkers, klanten en teams. In dit artikel leggen we uit wat witteboordenagressie is, hoe je het herkent en welke technieken je kunt gebruiken om het effectief aan te pakken.
Agressie op het werk: wat is er verplicht?
Agressie op de werkvloer. Het komt vaker voor dan je denkt! Zo heeft 17%* van alle werknemers het afgelopen jaar weleens te maken gehad met enige vorm van ongewenst gedrag op het werk op het werk (NEA, 2024).
Crisismanagement: 10 veelgehoorde excuses en waarom ze niet kloppen
Een crisis komt altijd onverwachts. Toch wachten veel organisaties tot het écht misgaat voordat ze werk maken van crisismanagement. “Het gebeurt hier toch niet.” “We hebben geen tijd.” “Daar zijn anderen voor.” Herkenbaar? Dan ben je niet de enige. Maar deze excuses zijn gevaarlijk en maken je organisatie extra kwetsbaar als het erop aankomt. We zetten de meest gehoorde redenen op een rij, en leggen uit waarom ze je juist nú aan het denken moeten zetten.
Weerstand tegen sociale veiligheid? 10 redenen ontkracht
In veel organisaties heerst nog steeds de gedachte dat sociale veiligheid vanzelfsprekend is of zelfs overdreven. "Daar moet je tegen kunnen" of "daar hebben wij geen budget voor". Deze uitspraken komen veel vaker voor dan we zouden willen. Maar sociale veiligheid is geen bijzaak. Het is essentieel voor het welzijn van medewerkers én een serieuze verplichting. De Arbowet stelt namelijk dat werkgevers verplicht zijn om een sociaal veilige werkomgeving te bieden. Maar waarom is er dan toch vaak weerstand om hier actief mee aan de slag te gaan? We ontkrachten de meest gehoorde redenen.
Microagressie op de werkvloer
Een opmerking met een glimlach. Een ‘grapje’ tussendoor. Een compliment dat geen compliment blijkt, of een vraag die aanvoelt als een oordeel. Microagressie is zelden grof of luid. Juist omdat het zo subtiel is, valt het vaak niet op en wordt het des te lastiger om er iets van te zeggen. Maar de impact? Die is er wel degelijk.
Oefenen in een crisisruimte: een veilige leeromgeving voor levensechte druk
In een crisissituatie kan elke seconde het verschil maken. Het vermogen om snel en doordacht te reageren, zonder paniek, is van cruciaal belang. Maar hoe weet je of jouw team echt voorbereid is op zo'n situatie? Het antwoord is simpel: door te oefenen. En niet zomaar oefenen, maar in een realistische, gecontroleerde omgeving. In een speciaal ingerichte crisisruimte kun je de druk ervaren die hoort bij een echte crisis. Dit maakt oefenen in een crisisruimte van onschatbare waarde. We delen hier 5 voordelen.
6 ontwikkelingen die invloed hebben op sociale veiligheid
Sociale veiligheid op de werkvloer is geen vast gegeven. De wereld verandert razendsnel en organisaties moeten meebewegen. Demografische ontwikkelingen, technologische innovaties en geopolitieke verschuivingen hebben allemaal impact op hoe we omgaan met veiligheid en welzijn op het werk. Welke trends spelen een rol en hoe kun je als organisatie hierop inspelen? We zetten een aantal ontwikkelingen kort en bondig voor jou op een rij!