10 vormen van agressie op de werkvloer

Volgens de Arbowet is het verplicht om te zorgen voor een sociaal veilige werkomgeving. Wanneer agressie de overhand krijgt, kan dit leiden tot stress, verminderde productiviteit en zelfs uitval door ziekte. Of medewerkers vertrekken naar een andere werkgever. Dit wil je voorkomen! De eerste stap om effectief om te gaan met agressie? Dat is het herkennen van de verschillende vormen. We delen de 10 meest voorkomende.

1. Verbale agressie: schreeuwen, schelden en beledigen
Sommige mensen verliezen hun geduld en laten dat verbaal merken. Dit komt vaak voor in beroepen met klantcontact, maar ook intern bij organisaties. Een ding is zeker; het kan behoorlijk intimiderend zijn. Voorbeeld: een leidinggevende die tijdens een vergadering tegen een medewerker uitvalt: "Hoe kun je zo dom zijn om deze fout te maken?!"

2. Non-verbale agressie: dreigende lichaamstaal
Soms is agressie niet uitgesproken, maar voel je het wel. Denk aan intimiderende blikken, opdringerig dichtbij komen of vuisten ballen. Voorbeeld: een collega die bij een conflict over de tafel leunt en dicht bij jouw gezicht komt. Of een klant die over de balie leunt met een boze blik of gebalde vuist.

3. Fysieke agressie: duwen, slaan, schoppen
Dit is de meest directe vorm van agressie en vereist onmiddellijke actie. Fysiek geweld mag je nooit tolereren. Voorbeeld: een boze klant die een winkelmedewerker een duw geeft omdat het te lang duurt. Of een collega die woedend een stapel papieren op de grond gooit en een collega ruw opzij duwt bij het weglopen.

4. Psychologische agressie: manipulatie en dreigen
Deze vorm van agressie is minder zichtbaar, maar kan net zo schadelijk zijn. Het draait om macht, controle en het ondermijnen van iemands zelfvertrouwen. Voorbeeld: een collega verspreidt bewust roddels om iemand buiten het team te sluiten. Of laat pestgedrag zien.

5. Seksuele agressie: ongewenste opmerkingen en aanrakingen
Een veilige werkomgeving betekent ook dat er geen plek is voor seksuele intimidatie. Dit kan subtiel zijn, maar ook overduidelijk grensoverschrijdend. Voorbeeld: een leidinggevende die tijdens een bedrijfsfeest steeds ongewenst een medewerker aanraakt. Of dubbelzinnige opmerkingen maakt. Hoe ga je ermee om? Geef een duidelijke grens aan.

6. Passieve agressie: cynisme en tegenwerken
Niet alle agressie is direct. Soms wordt het verpakt in sarcastische opmerkingen of opzettelijke vertragingen. Voorbeeld: een collega die zegt: "Oh, natuurlijk heb JIJ weer de beste ideeën..." en vervolgens weigert om mee te werken, zodat jij je niet serieus genomen voelt.

7. Emotionele chantage: schuldgevoel opwekken
Bij deze vorm van agressie gebruikt iemand emotie als wapen om zijn zin te krijgen. Voorbeeld: een collega barst in tranen uit en roept: "Jullie sluiten mij altijd buiten en werken nooit met mij samen!" om medelijden te wekken en de discussie te winnen.

8. Frustratie agressie: boosheid door onmacht
Soms is agressie geen bewuste aanval, maar een uiting van stress of frustratie. Voorbeeld: een medewerker die tegen zijn bureau slaat omdat een computersysteem niet werkt.

9. Doelgerichte agressie: dreigen om iets voor elkaar te krijgen
Bij deze vorm gebruikt iemand agressie als middel om een doel te bereiken. Voorbeeld: een klant die dreigt een slechte review te schrijven of juridische stappen te zetten als hij geen korting krijgt.

10. Witteboordenagressie: machtsmisbruik
Agressie hoeft niet luid of fysiek te zijn. Soms gebeurt het geraffineerd, bijvoorbeeld door iemand onder druk te zetten met zijn baan of positie. Voorbeeld: een manager zegt tegen een werknemer: "Als je niet overwerkt, moeten we nadenken of je hier nog past."
 

Leer omgaan met agressie in de praktijk

Met welke vormen van agressie heb jij weleens te maken? Wat zie je in jouw (werk)omgeving? Agressie op de werkvloer is een serieus probleem, maar gelukkig kun je jezelf en je collega’s beschermen door de juiste technieken toe te passen. Theoretische kennis is hierbij niet voldoende, het vraagt ook om praktijkoefeningen. Tijdens de cursus Omgaan met ongewenst gedrag oefen je met een acteur die realistische situaties naspeelt.

​Je leert/oefent:

• Hoe je verschillende soorten agressie herkent
• Welke de-escalatietechnieken je kunt toepassen
• Hoe je assertief reageert in lastige situaties
• Realistische scenario’s met een trainingsacteur

Ongewenst gedrag komt voor in verschillende vormen; zoals discriminatie, pesten en seksuele intimidatie. Agressie is één van de meest voorkomende vormen van ongewenst gedrag op de werkvloer. Pak dit aan, voor jezelf én voor je medewerkers.