Checklist sociale veiligheid: zo borg je een veilige werkvloer

Sociale veiligheid is net zo belangrijk als fysieke veiligheid. Werkgevers hebben een zorgplicht om medewerkers te beschermen tegen psychosociale arbeidsbelasting (PSA) zoals agressie, pesten, discriminatie en (seksuele) intimidatie. Dat volgt uit artikel 7:658 BW (zorgplicht werkgever) en de Arbowet, die organisaties verplicht beleid te voeren om PSA te voorkomen of te beperken. Met onze praktische checklist geef je sociale veiligheid een vaste plek in beleid én dagelijks gedrag.

Waarom is een sociaal veilige werkplek onmisbaar?

Een sociaal veilige organisatie presteert beter. Je verlaagt verzuim, vergroot betrokkenheid en voorkomt uitstroom en reputatieschade. Medewerkers durven ideeën te delen, fouten te melden en elkaar aan te spreken. Dat levert kwaliteit, continuïteit en een prettige werksfeer op. Het is dus niet alleen verplicht, maar ook heel waardevol om hier aandacht en beleid voor te hebben. Sterker nog: het hoort bij goed werkgeverschap!

Wie is verantwoordelijk?

Sociale veiligheid is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de hele organisatie. Het gaat niet alleen om beleid van HR, maar om een cultuur waarin iedereen bijdraagt aan een respectvolle en veilige werkplek. Bestuurders en leidinggevenden geven daarin het goede voorbeeld: zij stellen duidelijke normen, stimuleren gewenst gedrag en laten dit gedrag zelf ook zien, en grijpen in als grenzen worden overschreden.

Medewerkers spelen een even grote rol door elkaar met respect te behandelen, gedrag bespreekbaar te maken en incidenten te melden. Alleen als iedereen meedoet, van directie tot werkvloer, ontstaat er draagvlak en vertrouwen. Kortom: sociale veiligheid is geen eenmalig project, maar een continu proces dat dagelijks aandacht vraagt, van de héle organisatie.

Download de checklist

Hoe sociaal veilig is jouw organisatie op dit moment? En waar liggen kansen voor verbetering? Alleen beleid opstellen is niet genoeg. Sociale veiligheid vraagt om voortdurende aandacht én inzicht in hoe het er in de praktijk voorstaat. De checklist sociale veiligheid helpt je daarbij. Het is een praktisch hulpmiddel om snel te zien waar je als organisatie goed op scoort en welke onderdelen nog aandacht vragen.

De checklist is ontwikkeld voor zowel organisaties als medewerkers. Voor organisaties biedt hij houvast bij het in kaart brengen van beleid, cultuur, meldroutes en trainingen. Voor medewerkers helpt hij om bewust te worden van hun eigen rol in het creëren van een veilige werkomgeving. Zo krijg je samen een compleet beeld van de huidige situatie én concrete handvatten om verbeteringen door te voeren.

Of je nu wilt starten met beleid, bestaande maatregelen wilt toetsen of sociale veiligheid beter wilt verankeren in de organisatie: deze checklist is een laagdrempelige eerste stap richting een veilige, open en respectvolle werkcultuur. Wil je direct aan de slag? Download dan meteen onze checklist. Zo blijft sociale veiligheid niet alleen op papier staan, maar wordt het praktijk.

Download de checklist

Ondersteuning met training

Trainen is een belangrijk onderdeel van sociale veiligheid, maar het vraagt ook om de juiste aanpak. Veiligheidstrainingen.nl ondersteunt organisaties bij het ontwikkelen van kennis, houding en vaardigheden om ongewenst gedrag effectief aan te pakken. Onze trainingen helpen teams en leidinggevenden om signalen eerder te herkennen, professioneel te reageren en lastige situaties op een veilige manier te de-escaleren. Daarbij werken we met realistische scenario’s en professionele trainingsacteurs, zodat deelnemers niet alleen weten wát ze moeten doen, maar het ook écht durven in de praktijk.

Bekijk ons aanbod:

Lees meer

Meldingsformulier ongewenst gedrag: zorg voor een veilige werkomgeving
Iedere organisatie is wettelijk verplicht om te zorgen voor een veilige en gezonde werkomgeving (artikel 7:658 BW). Dat geldt niet alleen voor fysieke veiligheid, maar ook voor sociale veiligheid. Ongewenst gedrag op de werkvloer, zoals intimidatie, pesten of agressie, kan de sfeer flink beïnvloeden, het werkplezier verminderen én de gezondheid schaden. Om incidenten te signaleren en structureel aan te pakken, is een meldingsformulier ongewenst gedrag een krachtig hulpmiddel.
Witteboordenagressie: subtiele agressie op de werkvloer herkennen en aanpakken
Agressie op de werkvloer is steeds vaker een realiteit, maar niet altijd in de vorm van schreeuwen of fysiek geweld. Een van de meest onderbelichte vormen is witteboordenagressie. Deze subtiele, manipulatieve agressie kan een enorme impact hebben op medewerkers, klanten en teams. In dit artikel leggen we uit wat witteboordenagressie is, hoe je het herkent en welke technieken je kunt gebruiken om het effectief aan te pakken.
Agressie op het werk: wat is er verplicht?
Agressie op de werkvloer. Het komt vaker voor dan je denkt! Zo heeft 17%* van alle werknemers het afgelopen jaar weleens te maken gehad met enige vorm van ongewenst gedrag op het werk op het werk (NEA, 2024).
Crisismanagement: 10 veelgehoorde excuses en waarom ze niet kloppen
Een crisis komt altijd onverwachts. Toch wachten veel organisaties tot het écht misgaat voordat ze werk maken van crisismanagement. “Het gebeurt hier toch niet.” “We hebben geen tijd.” “Daar zijn anderen voor.” Herkenbaar? Dan ben je niet de enige. Maar deze excuses zijn gevaarlijk en maken je organisatie extra kwetsbaar als het erop aankomt. We zetten de meest gehoorde redenen op een rij, en leggen uit waarom ze je juist nú aan het denken moeten zetten.
Weerstand tegen sociale veiligheid? 10 redenen ontkracht
In veel organisaties heerst nog steeds de gedachte dat sociale veiligheid vanzelfsprekend is of zelfs overdreven. "Daar moet je tegen kunnen" of "daar hebben wij geen budget voor". Deze uitspraken komen veel vaker voor dan we zouden willen. Maar sociale veiligheid is geen bijzaak. Het is essentieel voor het welzijn van medewerkers én een serieuze verplichting. De Arbowet stelt namelijk dat werkgevers verplicht zijn om een sociaal veilige werkomgeving te bieden. Maar waarom is er dan toch vaak weerstand om hier actief mee aan de slag te gaan? We ontkrachten de meest gehoorde redenen.
Microagressie op de werkvloer
Een opmerking met een glimlach. Een ‘grapje’ tussendoor. Een compliment dat geen compliment blijkt, of een vraag die aanvoelt als een oordeel. Microagressie is zelden grof of luid. Juist omdat het zo subtiel is, valt het vaak niet op en wordt het des te lastiger om er iets van te zeggen. Maar de impact? Die is er wel degelijk.
Oefenen in een crisisruimte: een veilige leeromgeving voor levensechte druk
In een crisissituatie kan elke seconde het verschil maken. Het vermogen om snel en doordacht te reageren, zonder paniek, is van cruciaal belang. Maar hoe weet je of jouw team echt voorbereid is op zo'n situatie? Het antwoord is simpel: door te oefenen. En niet zomaar oefenen, maar in een realistische, gecontroleerde omgeving. In een speciaal ingerichte crisisruimte kun je de druk ervaren die hoort bij een echte crisis. Dit maakt oefenen in een crisisruimte van onschatbare waarde. We delen hier 5 voordelen.
6 ontwikkelingen die invloed hebben op sociale veiligheid
Sociale veiligheid op de werkvloer is geen vast gegeven. De wereld verandert razendsnel en organisaties moeten meebewegen. Demografische ontwikkelingen, technologische innovaties en geopolitieke verschuivingen hebben allemaal impact op hoe we omgaan met veiligheid en welzijn op het werk. Welke trends spelen een rol en hoe kun je als organisatie hierop inspelen? We zetten een aantal ontwikkelingen kort en bondig voor jou op een rij!
Aanspreken op ongewenst gedrag: de rol van leidinggevenden
Een klant behandelt een medewerker denigrerend. Een leverancier zet op intimiderende wijze een collega onder druk. Of je receptionist krijgt ongevraagde ‘complimenten’ van een vaste bezoeker. Als leidinggevende heb je niet altijd invloed op het gedrag van derden, maar wél op hoe je hiermee omgaat. Hoe zorg je ervoor dat medewerkers zich veilig voelen op de werkvloer? En hoe grijp je in zonder de situatie te laten escaleren?