Agressie op het werk: wat is er verplicht?

Agressie op de werkvloer. Het komt vaker voor dan je denkt! Zo heeft 17%* van alle werknemers het afgelopen jaar weleens te maken gehad met enige vorm van ongewenst gedrag op het werk op het werk (NEA, 2024). Agressie heeft te maken met veiligheid. Of liever gezegd: met het ontbreken van veiligheid. Als werkgever ben je wettelijk verplicht maatregelen te treffen om onveilige situaties te voorkomen. Ja, ook op het vlak van agressief, ongewenst gedrag. De Nederlandse Arbeidsinspectie controleert hier op. Maar wat is agressie nou eigenlijk? En welke maatregelen kan je als werkgever nemen?

Wanneer spreek je van agressie?

Vaak denken we bij agressie puur aan fysiek geweld, maar dat klopt niet helemaal. Van agressie is sprake wanneer een werknemer verbaal of fysiek wordt lastiggevallen, bedreigd wordt of wordt gehinderd tijdens de uitvoering van zijn/haar werkzaamheden. Denk daarbij aan: pesten, schelden of ongewenste (seksuele) intimidatie. Dit kan veroorzaakt worden door mensen binnen de organisatie, maar ook van buitenaf (bijvoorbeeld klanten, gasten, patiënten, leerlingen en/of bezoekers). Al deze vormen van ongewenst, agressief gedrag kunnen leiden tot psychische klachten als angstgevoelens en wantrouwen. Ook kan het fysieke klachten veroorzaken, zoals concentratieproblemen, slaapstoornissen en mogelijk zelfs een burn-out.

Breng je risico's in kaart

Agressie is in de Arbowet opgenomen onder ‘psychosociale arbeidsbelasting’ (PSA). Werkgevers zijn verplicht ook PSA-risico’s in kaart te brengen in de Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E). (De RI&E is verplicht voor alle werkgevers) Daarnaast moeten in het Plan van Aanpak maatregelen worden opgenomen ter voorkoming van agressie en intimidatie. Je kunt hierbij denken aan:

Het in kaart brengen van de risico’s omtrent agressie
Het opstellen van een protocol tegen agressie en geweld
Het opstellen van regels en procedures waaraan werknemers, bezoekers en cliënten zich moeten houden
Zorgen voor een goed werkend alarmsysteem en een heldere alarmprocedure
Zorgen voor een vertrouwenspersoon die bereikbaar is voor problemen op het werk
Zorgen voor nazorg, opvang en begeleiding na een incident
Zorgen voor een regeling die gericht is op het aanpakken van de dader(s)
Het maken van afspraken over periodieke training voor je medewerkers
Periodiek je beleid en maatregelen evalueren
Het informeren van werknemers over risico's en maatregelen

Cursusaanbod:

Zorgplicht

Ook het Burgerlijk Wetboek beschermt werknemers tegen agressie. Artikel 7:611 verplicht tot goed werkgever- en werknemerschap op basis van algemene normen voor een eerlijke en rechtvaardige omgang in de arbeidsrelatie. Daarnaast heeft de werkgever op grond van artikel 7:658 een zorgplicht voor een veilige werkomgeving. Dat betekent dat je verplicht bent om te voorkomen dat je werknemer gevaar loopt tijdens het uitoefenen van zijn/haar werkzaamheden. Doe je dit niet? Dan ben je als werkgever aansprakelijk voor de geleden schade, tenzij de werknemer bewust en/of roekeloos heeft gehandeld.

Wist je dat.. de zorgplicht van de werkgever ook geldt voor tijdelijke krachten en vrijwilligers?

Verschillende branches, verschillende risico's

Net als bij de fysieke risico’s zijn ook de psychosociale risico’s per bedrijf en per branche verschillend. Een RI&E en het bijbehorende Plan van Aanpak zijn dus eigenlijk altijd maatwerk. Je gaat uit van de risico’s die jouw medewerkers in jouw bedrijf lopen en daar stem je je maatregelen op af. Met onze trainingen spelen we in op de verschillende risico's per branche. Zo geven we trainingen omgaan met ongewenst gedrag in het onderwijs, in de zorg en in de Retail.

Hoe kan Veiligheidsstrainingen.nl je ondersteunen?

Het is ontzettend moeilijk om andere mensen en de manier waarop ze zich gedragen te veranderen. Maar met een weerbaarheidstraining kun je wel zelf wat doen aan de manier waarop je met dat gedrag omgaat en hoe het bij je binnenkomt. Onze experts kennen de risico’s die horen bij jouw branche en helpen je een veilige omgeving te creëren voor werknemers, patiënten, gasten en/of bezoekers.

Tijdens bijvoorbeeld onze training Omgaan met Ongewenst gedrag maak je kennis met de verschillende vormen van ongewenst en agressief gedrag. Zo kom je erachter dat dit meer is dan alleen vloeken en geweld. En dat iedereen eigenlijk weleens met een bepaalde vorm van ongewenst gedrag te maken heeft. Door een cursus gesprekstechnieken te volgen leer je effectiever communiceren, leer je deze gesprekken te beïnvloeden en kan je verandering teweeg brengen.

Ontvangt jouw organisatie gasten, bezoekers of patiënten? Dan adviseert en begeleidt Veiligheidstrainingen.nl jouw organisatie bij het opstellen van, het aanspreken op en het navolgen van de regels en procedures van de organisatie.

* Bronnen: Factsheet Nationale Enquete Arbeidsomstandigheden 2022, TNO
Factsheet Agressie door derden, TNO en CBS.

Meer weten?

Neem contact met op met Martijn. Bel naar 024 - 373 09 77, stuur een mail: m.saat@veiligheidstrainingen.nl, of vraag hieronder een vrijblijvend adviesgesprek aan.

Vrijblijvende offerte aanvragen

Adviesgesprek aanvragen

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Vul hiernaast je mailadres in...

Lees meer

Meldingsformulier ongewenst gedrag: zorg voor een veilige werkomgeving
Iedere organisatie is wettelijk verplicht om te zorgen voor een veilige en gezonde werkomgeving (artikel 7:658 BW). Dat geldt niet alleen voor fysieke veiligheid, maar ook voor sociale veiligheid. Ongewenst gedrag op de werkvloer, zoals intimidatie, pesten of agressie, kan de sfeer flink beïnvloeden, het werkplezier verminderen én de gezondheid schaden. Om incidenten te signaleren en structureel aan te pakken, is een meldingsformulier ongewenst gedrag een krachtig hulpmiddel.
Witteboordenagressie: subtiele agressie op de werkvloer herkennen en aanpakken
Agressie op de werkvloer is steeds vaker een realiteit, maar niet altijd in de vorm van schreeuwen of fysiek geweld. Een van de meest onderbelichte vormen is witteboordenagressie. Deze subtiele, manipulatieve agressie kan een enorme impact hebben op medewerkers, klanten en teams. In dit artikel leggen we uit wat witteboordenagressie is, hoe je het herkent en welke technieken je kunt gebruiken om het effectief aan te pakken.
Crisismanagement: 10 veelgehoorde excuses en waarom ze niet kloppen
Een crisis komt altijd onverwachts. Toch wachten veel organisaties tot het écht misgaat voordat ze werk maken van crisismanagement. “Het gebeurt hier toch niet.” “We hebben geen tijd.” “Daar zijn anderen voor.” Herkenbaar? Dan ben je niet de enige. Maar deze excuses zijn gevaarlijk en maken je organisatie extra kwetsbaar als het erop aankomt. We zetten de meest gehoorde redenen op een rij, en leggen uit waarom ze je juist nú aan het denken moeten zetten.
Weerstand tegen sociale veiligheid? 10 redenen ontkracht
In veel organisaties heerst nog steeds de gedachte dat sociale veiligheid vanzelfsprekend is of zelfs overdreven. "Daar moet je tegen kunnen" of "daar hebben wij geen budget voor". Deze uitspraken komen veel vaker voor dan we zouden willen. Maar sociale veiligheid is geen bijzaak. Het is essentieel voor het welzijn van medewerkers én een serieuze verplichting. De Arbowet stelt namelijk dat werkgevers verplicht zijn om een sociaal veilige werkomgeving te bieden. Maar waarom is er dan toch vaak weerstand om hier actief mee aan de slag te gaan? We ontkrachten de meest gehoorde redenen.
Microagressie op de werkvloer
Een opmerking met een glimlach. Een ‘grapje’ tussendoor. Een compliment dat geen compliment blijkt, of een vraag die aanvoelt als een oordeel. Microagressie is zelden grof of luid. Juist omdat het zo subtiel is, valt het vaak niet op en wordt het des te lastiger om er iets van te zeggen. Maar de impact? Die is er wel degelijk.
Oefenen in een crisisruimte: een veilige leeromgeving voor levensechte druk
In een crisissituatie kan elke seconde het verschil maken. Het vermogen om snel en doordacht te reageren, zonder paniek, is van cruciaal belang. Maar hoe weet je of jouw team echt voorbereid is op zo'n situatie? Het antwoord is simpel: door te oefenen. En niet zomaar oefenen, maar in een realistische, gecontroleerde omgeving. In een speciaal ingerichte crisisruimte kun je de druk ervaren die hoort bij een echte crisis. Dit maakt oefenen in een crisisruimte van onschatbare waarde. We delen hier 5 voordelen.
6 ontwikkelingen die invloed hebben op sociale veiligheid
Sociale veiligheid op de werkvloer is geen vast gegeven. De wereld verandert razendsnel en organisaties moeten meebewegen. Demografische ontwikkelingen, technologische innovaties en geopolitieke verschuivingen hebben allemaal impact op hoe we omgaan met veiligheid en welzijn op het werk. Welke trends spelen een rol en hoe kun je als organisatie hierop inspelen? We zetten een aantal ontwikkelingen kort en bondig voor jou op een rij!
Aanspreken op ongewenst gedrag: de rol van leidinggevenden
Een klant behandelt een medewerker denigrerend. Een leverancier zet op intimiderende wijze een collega onder druk. Of je receptionist krijgt ongevraagde ‘complimenten’ van een vaste bezoeker. Als leidinggevende heb je niet altijd invloed op het gedrag van derden, maar wél op hoe je hiermee omgaat. Hoe zorg je ervoor dat medewerkers zich veilig voelen op de werkvloer? En hoe grijp je in zonder de situatie te laten escaleren?
De-escalerend werken bij agressie: zo houd je de situatie onder controle
Agressie op de werkvloer komt vaker voor dan je denkt. Een klant die boos wordt omdat hij te lang moet wachten, een patiënt die gefrustreerd is over een behandeling, of een collega die zijn irritatie niet onder controle houdt. Vooral in sectoren als zorg (29,6%) en horeca (20%) krijgen medewerkers regelmatig te maken met ongewenst gedrag (NEA, 2023). Maar ook in andere sectoren zoals handel, onderwijs en bij de overheid ervaren werknemers ongewenst gedrag, variërend van frustratie-uitbarstingen tot verbale bedreigingen. Hoe ga je hiermee om zonder dat de situatie escaleert? Het antwoord ligt in de-escalerend handelen.