Wat is agressie en hoe kun je je ertegen wapenen?

Je kunt niet bepaald zeggen dat de lontjes van mensen in de afgelopen tijd langer zijn geworden. Het tegendeel is helaas wél waar. Het aantal gevallen van agressie en ongewenst gedrag neemt ook op de werkvloer sterk toe. Maar wat is agressie eigenlijk, en welke verschillende soorten zijn er? Dat vertellen we je in dit artikel.

Frustratie agressie

We onderscheiden drie soorten agressie. Allereerst frustratieagressie. Die is niet gericht op de persoon, maar op een situatie die niet of nauwelijks te beïnvloeden is. Allerlei zaken kunnen daar de oorzaak van zijn: een openstaande brug, iemand die je afsnijdt op de snelweg of een vertraagde trein.

Frustratieagressie wordt gekenmerkt door emoties die snel oplopen. Boosheid, woede, maar ook paniek. Die emotie wordt in de meeste gevallen veroorzaakt door een gebeurtenis waar de agressor geen invloed op heeft. Voor mensen die passief te maken hebben met deze vorm van agressie, is frustratieagressie onplezierig en onverwacht. Maar voor de agressor is het uiten van zijn ongenoegen op deze manier volstrekt logisch: het is een manier om stoom af te blazen.

Bekijk ons cursusaanbod:

Witteboordenagressie

Variant twee is witteboordenagressie. Dat is de meer onderhuidse agressie, die vaak in werksituaties voorkomt. Voorbeelden van deze agressievorm zijn er legio. Denk aan een leidinggevende die aan het begin van een beoordeling laat vallen dat het een zwaar gesprek gaat worden. Of net iets te hard ‘ongeschikt’ zeggen, wanneer er een collega in de buurt komt.

Witteboordenagressie is een vrij ongrijpbare vorm van agressie, maar het kan mensen erg aan het wankelen brengen. En laat dat nu precies het doel van de agressor zijn: jou laten twijfelen aan je capaciteiten, op een cynische en soms ronduit arrogante manier. Het is een vorm van manipulatie. Daarmee is het een buitengewoon gemene en listige vorm, ook al is dit type agressie niet-fysiek.

Grove instrumentele agressie

Tot slot hebben we nog de grove instrumentele agressie. Die is een stuk tastbaarder en makkelijker te herkennen dan de witterboordenagressie. Deze vorm is op de persoon en grof. Verbale agressie (uitschelden bijvoorbeeld), pesten, discriminatie, maar ook seksuele intimidatie vallen onder deze categorie. Het is een strafbare vorm van agressie. Het kan ook non-verbaal zijn: de vinger langs de hals halen op het moment dat iemand kijkt.

Grove instrumentele agressie is succesvol. Waarom? Omdat de agressor zijn doel ermee bereikt. De ontvangers of omstanders worden bang, blokkeren of kruipen in hun schulp. Daarmee krijgt de agressor zijn zin en dat is een groot probleem: het werkt agressie in de hand.

Trainingen

Volgens de Arbowet is de werkgever verplicht om een veilige werkomgeving te garanderen. Dat gaat dus een stuk verder dan zorgen voor een brandblusser of nooduitgang. Het sociale aspect is veel belangrijker. Daar besteden we ruimhartig aandacht aan in de trainingen, bijvoorbeeld in een weerbaarheidstraining. We leren deelnemers die een agressietraining volgen hoe ze ongewenst gedrag en agressie kunnen herkennen en hoe ze hiermee om kunnen gaan. Daardoor voelen ze zich veiliger en gaan ze beter presteren.

Meer weten of leren omgaan met agressie?

Nu dat we antwoord hebben gekregen op de vraag "wat is agressie?" en de drie verschillende soorten hebben toegelicht, wil je wellicht een training volgen. Een brede training omgaan met ongewenst gedrag en agressie van veiligheidstrainingen.nl gaat in op alle facetten van, de naam verklapt het al, ongewenst gedrag en agressie. Maar de belangrijkste winst is dat je goede handvatten krijgt om er goed mee om te gaan. Daarvoor ontwikkelen je medewekers zich echt. Niet alleen op hun werk, maar ook daarbuiten.

Individueel te volgen: Basistraining omgaan met ongewenst gedrag en agressie

Liever een groepstraining volgen? We bieden de volgende mogelijkheden aan:

Specifiek voor de branches: zorg, onderwijs, retail, beveiliging, bouw, logistiek of horeca
Blended: een combinatie van e-learning en een klassikale training

Trainingen ongewenst gedrag en omgaan met agressie

Vrijblijvende offerte aanvragen

Welke training ongewenst gedrag kan ik (of mijn medewerker) het beste volgen?

Als je nog geen training ongewenst gedrag hebt gehad, is de basistraining omgaan met ongewenst gedrag een goede start. Daarna kun je ook de herhalingstraining omgaan met ongewenst gedrag volgen.

Lees meer

Hoe communiceer je effectief bij agressieve klanten
Agressief klantgedrag komt in elke sector voor. Het schuurt vaak op het snijvlak van teleurstelling, onmacht en druk. Juíst dan maakt jouw communicatie het verschil: kalm blijven, gedrag begrenzen en het gesprek sturen naar een professionele afronding. In dit artikel lees je wat agressief klantgedrag is, hoe je het herkent en waarom het zó belangrijk is om de juiste technieken te leren en te trainen.
Telefonische agressie herkennen en aanpakken
Telefonische agressie komt steeds vaker voor in organisaties waar medewerkers veel telefonisch contact hebben. Een klant of gesprekspartner kan boos, geïrriteerd of manipulatief overkomen, waardoor het gesprek snel escaleert. Deze vorm van agressie kan emotioneel belastend zijn en de werkvloer beïnvloeden. In dit artikel lees je wat telefonische agressie is, hoe je het herkent en welke technieken je kunt toepassen om de regie te behouden.
Ongepaste opmerkingen op het werk? Zo ga je ermee om.
Wat als een collega tijdens de lunch op het werk zegt ‘Ja, die nieuwe heeft wel twee hele grote pluspunten.’ Zeg je er dan wat van? Uit onderzoek van Ipsos I&O (in opdracht van Rijksoverheid) onder 924 Nederlandse mannen bleek dat veel mannen wel iets van ongepast opmerkingen of gebaren naar vrouwen zouden willen zeggen, maar in veel gevallen doen ze het niet. Ze voelen een drempel, want: Wat zeg je op zo’n moment? En is het wel echt ongepast?
Checklist sociale veiligheid: zo borg je een veilige werkvloer
Sociale veiligheid is net zo belangrijk als fysieke veiligheid. Werkgevers hebben een zorgplicht om medewerkers te beschermen tegen psychosociale arbeidsbelasting (PSA) zoals agressie, pesten, discriminatie en (seksuele) intimidatie. Dat volgt uit artikel 7:658 BW (zorgplicht werkgever) en de Arbowet, die organisaties verplicht beleid te voeren om PSA te voorkomen of te beperken. Met onze praktische checklist geef je sociale veiligheid een vaste plek in beleid én dagelijks gedrag.
Meldingsformulier ongewenst gedrag: zorg voor een veilige werkomgeving
Iedere organisatie is wettelijk verplicht om te zorgen voor een veilige en gezonde werkomgeving (artikel 7:658 BW). Dat geldt niet alleen voor fysieke veiligheid, maar ook voor sociale veiligheid. Ongewenst gedrag op de werkvloer, zoals intimidatie, pesten of agressie, kan de sfeer flink beïnvloeden, het werkplezier verminderen én de gezondheid schaden. Om incidenten te signaleren en structureel aan te pakken, is een meldingsformulier ongewenst gedrag een krachtig hulpmiddel.
Witteboordenagressie: subtiele agressie op de werkvloer herkennen en aanpakken
Agressie op de werkvloer is steeds vaker een realiteit, maar niet altijd in de vorm van schreeuwen of fysiek geweld. Een van de meest onderbelichte vormen is witteboordenagressie. Deze subtiele, manipulatieve agressie kan een enorme impact hebben op medewerkers, klanten en teams. In dit artikel leggen we uit wat witteboordenagressie is, hoe je het herkent en welke technieken je kunt gebruiken om het effectief aan te pakken.
Agressie op het werk: wat is er verplicht?
Agressie op de werkvloer. Het komt vaker voor dan je denkt! Zo heeft 17%* van alle werknemers het afgelopen jaar weleens te maken gehad met enige vorm van ongewenst gedrag op het werk op het werk (NEA, 2024).
Crisismanagement: 10 veelgehoorde excuses en waarom ze niet kloppen
Een crisis komt altijd onverwachts. Toch wachten veel organisaties tot het écht misgaat voordat ze werk maken van crisismanagement. “Het gebeurt hier toch niet.” “We hebben geen tijd.” “Daar zijn anderen voor.” Herkenbaar? Dan ben je niet de enige. Maar deze excuses zijn gevaarlijk en maken je organisatie extra kwetsbaar als het erop aankomt. We zetten de meest gehoorde redenen op een rij, en leggen uit waarom ze je juist nú aan het denken moeten zetten.
Weerstand tegen sociale veiligheid? 10 redenen ontkracht
In veel organisaties heerst nog steeds de gedachte dat sociale veiligheid vanzelfsprekend is of zelfs overdreven. "Daar moet je tegen kunnen" of "daar hebben wij geen budget voor". Deze uitspraken komen veel vaker voor dan we zouden willen. Maar sociale veiligheid is geen bijzaak. Het is essentieel voor het welzijn van medewerkers én een serieuze verplichting. De Arbowet stelt namelijk dat werkgevers verplicht zijn om een sociaal veilige werkomgeving te bieden. Maar waarom is er dan toch vaak weerstand om hier actief mee aan de slag te gaan? We ontkrachten de meest gehoorde redenen.